Kayıtlar

Felsefenin Tesellisiyiz

Sanat, Sanat İçin Midir? Toplum İçin Midir?

Resim
  Bu sorunun cevabını bulmadan önce sanatın amacı üzerine düşünmek daha anlamlı olacaktır. Sadece kendi içinde bir öz taşıyan ve sanatçının öznel bir yaratım unsuru olarak dışavurumu olduğu söylenebileceği gibi öncelikle içinde yaşadığı toplum sonrasında ise tüm insanlığı geliştirme kaygısı gütmesi gerektiği şeklinde iki görüş vardır ve çoğunlukla birbirini dışlarlar. Tanzimat Dönemi’ndeki edebiyat akımlarında ilk olarak karşılaştığımız ve batı kültürüyle tanışma ve yenilikleri ifade eden bu dönemde Osmanlı devletinde köklü değişimleri beraberinde getirmiştir. Ancak sanata bakış açısından o zaman başlayan bu görüş ayrılığı sanatın ve sanatçının kültürel değişimiyle birlikte daha girift bir yapı kazanmıştır. Sadece sanata sanat olarak bakmak yerine gelişim öğeleri de önemsenmektedir. Bu tamamen sanatçının sanata karşı olan felsefi yaklaşımı ve dünyayı algılamasıyla ilgili bir konudur.   Sanatın Amacı Nedir? Hem estetik bir öğe yaratma, güzellik, harmoni ve bazen de salt b...

Dünyanın Absürtlüğünden Sadece Yaratarak Mı Kurtulabiliriz?

Resim
  İnsanın var olma çabası, kendini ve çevresini anlamlandırma çabası içinde olması doğası gereğidir. Her durum ve olayın nedensellik ilkesiyle açıklanması da her zaman mümkün değildir ve “saçma”dır. Bizi çepeçevre saran ve bazen varlığımızı tehdit eden bu “saçmalık”lara karşı koyabilme yetimiz olaylara ve durumlara farklı açıdan bakabilme becerimizle ve Albert Camus’nün dediği şekilde yaratarak mümkündür. Gerçekten evrenin anlamdan yoksun olması ve ona anlam yükleme çabası içinde olan insan her bir yaratıda yaratılan her bir eserde ona farklı bir anlam yükleme ve daha farklı biçimlendirmeden içi farklı doldurulan nesnelere anlam yüklemeye doğru evrilen bir içeriğe sahiptir. Dünya ile başa çıkmanın felsefi bir yorumudur bu aslında. Her absürt durumda karşılaştığımız çatışmayı çözümleme amacını ve onu aşmayı içerir. İnsan yüzleşir ve kaçmaz ve Camus’ye göre üç olası yanıt vardır dünya saçmaysa ve yaşanmaya değmezse “intihar”, bizi hayata bağlayan ve günah olarak bildiğimiz değerlerle...

Sanat Nedir?

Resim
  Sanat, estetiğin vücut bulmuş bir hali olup alımlayıcıda estetik haz yaratmayı amaçlayan, günlük deneyimlerin dışında farklı bir yaşantı kazandırmak, “yaratarak” anlam yaratmak ve insanın, doğanın sadece iki boyutlu en ve boydan ibaret olmadığını ayrıca derinliğin de bulunduğunu ortaya koymayı amaçlayan, insana “insan” olmayı insani yollarla anlatan bir kültür öğesidir. Var oluşu insanlığın tarihi kadar eski olup her bir kültürde ona ait yaşantıları sunan tanımını yapmanın onu üretmekten daha zor olduğu bir işleve sahiptir. Sanatçının hayal gücü, dünyaya bakış açısı, psikolojisi, kültürel zenginliği ve duygu dünyasının birer uzantısı ve dışa vurumu olarak her bir alımlayıcıda farklı bir anlam zenginliği ve duygulanım yaratır. Bir mesaj kaygısı ve siyasi propaganda olarak üretilebileceği gibi sadece öznel bir dışavurum olarak da “dünyaya gelebilir.” Yaratmak, Tanrı’nın bir insana verebileceği en güzel hediyedir çünkü kendi parçasından vermiştir ve sanatın hangi dalıyla ilgileniyor...

Mutsuzluk Yaşama Beceriksizliği Midir?

Resim
  Mut sözcüğü tamamen Öz Türkçe olsa da zamanla değişmiş ve bir isteğe ulaşma sonucunda elde edilen kıvanç anlamına gelmektedir. Muta sahip olmak yani mutluluk, acıdan kaçma bedensel ve ruhsal hazlara ulaşmak isteyen insanoğlu için önemli bir konudur. Moral, moral-e olan ve kökeni Latince’den gelen ahlak sözcüğü felsefi bir içeriğe sahip olsa da günlük dilde modumuzu ifade etmek için kullandığımız bir kelimeyi ifade eder. Doğada adalet yoktur ve hiç kimsenin hayatı mükemmel değildir gerçek anlamda bakıldığında. Ne para ne aşk ne sonsuz saadet olarak ifade edilebilecek ve geçici olmayan hiçbir durum, olay, kişi, nesne yoktur. Bu kadar “faniliğin” içinde kalıcı olanı bulmaya çalışmalı ve ruhsal doyumu görece daha az geçici olanlar üzerine kurmalıyız.   Mutsuzluk Nedir Felsefe? Felsefi açıdan mutluluk bir tamamlanma ve ereğe uygun davranışlar sergilemekle elde edilen bir hazdır. Bazı filozoflar bunu bedensel bazıları ruhsal hazlarda ararlar ancak çoğunluğu ruhsal olana yöne...

Erdemli Yaşamak Nedir?

Resim
  Erdemli yaşamak, erdemleri hayatın merkezine koyarak yaşamını etik ilkeler çerçevesinde yaşayabilme cesareti gösterebilmek demektir. Felsefede en önemli konulardan biri olan erdem kavramı, etik üzerine çalışan birçok filozof tarafından değerlendirilmiş ve anlamlandırılmıştır. İnsan kavramının içi açıldığında onu diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği olan düşünme yetisi ve özgürlüğü, ona yaptığı davranışların sorumluluğunu üzerine alabilmesini ve yaptığı eylemlerde ahlaki değerleri gözetmeyi de yükler. Hem felsefe hem de ilahi olsun ya da olmasın hemen her dinde erdem kavramına yer verilmiş ve doğru eylemde bulunmanın öneminin altı her dönemde bir kez daha çizilmiştir. Onun nasıl değerlendirildiğinden bağımsız olarak en önemli konu “insan”ın “yaşam”ın ve “erdem”in değerli olduğu ve yapılan eylemlerde ilkeli davranma yönündedir.   Erdemli Yaşamak İçin Nelere Dikkat Edilmeli? Ahlaklı yaşamın bir gereği olarak evrensel bağlamda ele alınan etik kavramı, insan ilişkile...

Hayatın Amacı Nedir?

Resim
  Cevabı en çok merak edilen sorulardan biridir ve bu sorunun tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Eğer yaşıyorsak ve insan bir anlam varlığı ise mutlaka hayatın da bir amacı olmalıdır. Ancak bu içsel bir süreç, olayları nasıl değerlendirdiğimiz, felsefi ve dini yönelimlerimizle ilgilidir. Bize yol yol göstermek için inen kutsal kitaplarda ve dinlerde sevgi ve iyilik, Tanrı’ya ulaşmak için önce Tanrı’yı bilme, var olanı yaratılanı sevme, erdemli yaşama ile hayatın amacına ulaşılmasının mümkün olduğundan bahsedilir. Felsefede ise hemen her filozof tarafından kendi dünya görüşleri çerçevesinde cevaplanan bir sorudur. Sorunun cevabı her ne olursa olsun bu doğrudur ayrıca bizim bakış açımızla ve algılama tarzımızla ilgilidir.   Hayatın Amacı Nedir Felsefe Felsefe tarihindeki filozof sayısı kadar çok cevabı vardır bu sorunun. Aristoteles’e göre “telos” son amaçtır. Her durumun ve eylemin bir amacı vardır. Amaç ise en yüksek potansiyele ulaşmaktır çünkü insan doğası gereği bi...

Düşünen İnsan Mutlu Olur Mu?

Resim
  Düşünmek var oluş amaçlarımızdan biridir. Doğada sadece akıl yürütme becerisine sahip olan varlık olarak insan, özüne uygun olarak düşünmelidir. Düşünmenin mutluluk getirmeyeceği bir safsatadan ibarettir ancak düşünmek mutluluktur demek de bir o kadar afakidir. Düşünülmeden ve “kazanılmadan” elde edilen bir mutluluğun da anlamı olmayacaktır. Anlamlı bir hayat sürmek isteyen kişiler için mutluluk kadar acı da doğaldır. Ve hayat sadece mutlu anlarımızın değil mutlu ve hüzünlü anlarımızın diğer bir deyişle acılarımızın ve zevklerimizin toplamıdır. Bu aşamada “kötü” olanı dışarıda bırakmak hayata eksik bakmaktır. Hayatın amacını ararken çıktığımız yolculukta içsel huzur ve tatmin olma hissi yaşamak sadece düşünmeyle mümkün olur sonunda mutsuzluk olsa bile.   Düşünme Mutluluk İlişkisi Nedir? Düşünme ile mutluluk ilişkisi felsefi olmasının yanı sıra psikolojik olarak da ele alınmıştır. Üzerinde kesin bilgi olacak kadar net bilgiler vermek olası değildir ancak insanın kendine...

Felsefe Niçin Gereklidir?

Resim
  Felsefe, anlamlı yaşamak için var olan üzerine sistemli ve yöntemli bir düşünme faaliyetidir. Bireysel ve toplumsal düzeyde birçok nedenden dolayı felsefe yapılmalıdır. Basit anlamda günlük hayatımızı daha anlamlı kılan, kendimizi ve kararlarımızı sorgulamak için; sofistike anlamda ise düşünme üzerinde düşünme, bilimler için dayanak oluşturma gibi birçok alana hizmet eder. Doğada yaratılanlar karşısında hayret duyan insanın ve insanların hikâyesidir koca bir felsefe tarihi. Var olan şeyler üzerindeki şaşkınlık, insanı düşünmeye iter. Zorunlu değil ama gerekli bir durum olur çoğu zaman. Kendi varoluşunu, evreni, hakikati bulma çabası içinde insan düşünür ve bunu içsel olarak duyumsar.   Niçin Felsefe Yaparız? Niçin felsefe yaparız? Çünkü yapacak daha iyi bir şeyimiz olmadığı için. Felsefe yapmak sadece kişinin değil toplumların entelektüel ve kültürel yapısı hakkında da bilgi verir. İnsanın doğada hazır buldukları dışında ona kattığı her şey kültürdür. İnsan;   ins...

“İnsan Özgür Doğar ama Her Yerde Zincire Vurulmuştur.” Ne Demek?

Resim
Jean Jacques Rousseau tarafından yazılan ünlü Toplum Sözleşmesi kitabının giriş cümlesi olan bu cümle tüm kitabı özetler niteliktedir. İnsan doğuştan özgürdür bu doğal özgürlüktür ancak toplumsal yaptırım, otorite nedeniyle kısıtlamaya maruz kalır. Kendi iradesiyle hareket eden bireyler temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına diğer insanlarla iletişim kurmak zorundadır ve başka birinin iradesine tabi değildir.    Toplumların meydana gelmesi doğal özgürlük alanını sınırlandırarak belli kurallar ve yasaklar getirir. İnsanların üzerinde ve herkes tarafından uyulması gereken bu kurallar “genel irade” ve “toplum sözleşmesi” kavramlarını ön plana çıkarır. Toplum içinde ortak iyi adına bireyler yetkilerini bir kuruma devrederek hem kendini ve özgürlüğünü hem de toplumsal düzeni korur.  Jean Jacques Rousseau Kimdir? 1712-1778 yılları arasında yaşayan, 18.yy Siyaset Felsefesi söz konusu olduğunda en önemli filozoflardan biridir. Sadece felsefi ve eğitim teorileriyle değil sosyal...

Felsefenin Temel Problemleri

Resim
  Felsefe;   insanın varoluşunu anlamlı kılmaya çalışan, “var olan” hakkında bilgi sağlayan, değer yaratan, bilimsel gelişmelere yardımcı olan; epistemoloji, ontoloji, etik,   metafizik, ve mantık gibi temel alanlarda incelenen bir disiplindir. Bir konu üzerine konuşabilmek kuşkusuz zihinde bir imge gerektirir. Var olmayan bir nesne düşünürken bile var olan bilgilerimizden ilintilerle onu ifade ederiz. Bunun için varlık felsefesi yani ontoloji, bilgiyi önceler. “Ne”lik soruları bir kavramın özüne ait olduğu için felsefi sorulardır. Varlık nedir? Bilgi nedir? Gibi. Diğer insanlarla birlikte yaşamanın gerekliliği etik problemleri getirir. En önemli kavramlardan biri de tabii ki Tanrı’dır ve bu da metafizik problemlerin başlangıcıdır. Bütün bunların yanında eğer sağlıklı felsefe yapmak istiyorsak mantık ilkelerini tüm düşünme faaliyeti boyunca kullanmalıyız.   Felsefenin Temel İlkeleri Doğru düşünme bilgisi olan sistematik bir faaliyet olarak belli ilkeleri bulunm...